Het onvermogen van de kluizenaar

Door Elaine Vis

De afgelopen jaren tekende Roderick Laperdix (1986) bijna elke dag een man. Uiterst geconcentreerd, met een klein penseeltje en verdunde inkt of met olieverf. Oude naakte mannen bevolken zijn voorstellingen gebaseerd op het stereotype kluizenaar. De kluizenaar als mannelijk idee. Een idee waarin besloten ligt dat je nog op jezelf kan overleven. Want is dat niet wat wij eigenlijk allemaal willen?

Roderick weet maar al te goed dat het ‘een belachelijk idee’ is. ‘Wij hebben tegenwoordig het gevoel dat wij in contact willen zijn met de natuur en daarnaast bedenken wij allemaal manieren waarmee wij de natuur kapot maken.’

Al in zijn jeugd omarmde Roderick het idee van het kluizenaarschap. Hij kampeerde als kleine jongen ‘held op sokken’ met zijn Franse vader, stookte vuurtjes en vilde zelf gevangen vis. Later, herinnerde hij zich, was er ‘elke dag wel iemand op de televisie die in zijn eentje in de natuur wilde overleven. In artikelen in de National Geographic en in televisieprogramma’s werd verteld hoe je dat kon doen, overleven in de wildernis. Het was de tijd waarin de film Into the Wild een cultstatus kreeg. De film gaat over een jonge Canadees die het kapitalisme wil ontvluchten en in de natuur gaat leven. Zijn romantische natuurbeleving mondt uit in een eenzame, pijnlijke dood in zijn slaapzak in zijn camperbusje. Hij had een verkeerde bes gegeten.

Tijdens Laperdix’ studie Fine Art (2012-14) op Central Saint Martins College in London schreef hij een scriptie voor zijn master. Daarin onderzocht hij de betekenis van het kluizenaarschap in de populaire cultuur.

Grote uiterst verfijnde tekeningen zijn met stalen etalagenagels aan de muur geprikt. Op het witte veld is een groep mannen te zien. Vechten zij, vluchten zij? Zij maken geen oogcontact in de groep maar verblijven alleen in hun in zichzelf gekeerde sterkte alleen zijn. ‘Dit soort werk is ook kritiek op mijn eigen romantische ideeën. Die kluizenaars zijn niet zo succesvol, ze komen elkaar tegen. Het idee van alleen zijn is bijna onmogelijk. Misschien slechts in je atelier.’

In 2015 zag ik in de Kunstvereniging Diepenheim een indrukwekkende tentoonstelling van Laperdix’ werk naar aanleiding van een artist-in-residency van twee maanden gefinancierd door het Mondriaanfonds. ‘In Diepenheim was ik zelf de kluizenaar en kon mijzelf volledig focussen op het werk. Ik ben perfectionistisch en werk heel lang aan een tekening. De techniek met verdunde Oost-Indische inkt heb ik nu onder controle’. In het werk worden lichte partijen subtiel donkerder, schaduwen fungeren als perfect geplaatste accenten in de gehele compositie. Roderick weet precies wat hij op het witte papieren vel moet uitsparen en waar de schaduw moet komen.

Zijn figuren zijn in zichzelf gekeerd. De bron is beeldmateriaal van naaktmodellen, bijvoorbeeld van een nudistenmarathon die hij op internet heeft gevonden. ‘Op een gegeven moment heb je al het verzamelde beeldmateriaal wel gebruikt.’ Naast de beeldbank op internet nodigt hij nu modellen uit via een oproep op Kunst Inzicht. De dag erna stromen de aanmeldingen binnen. Na een selectie begint het fotograferen. Series van wel honderd foto’s per model. De modellen kijken je nooit recht aan, ze kijken weg, verzonken in de eigen ‘bubble’.

Het zijn geleefde mannen, echte mensen die hij tegenwoordig in zijn uiteindelijke compositie samenvoegt met iconen, logo’s, vogeltjes uit een Disneyfilm. De traditionele schilderkunst en de elementen uit de populaire beeldcultuur ketsen, wringen. ‘Ik wil verwarde mannen realistisch afbeelden, letterlijk verwarde mannen afzetten tegen fictie. Qua techniek levert dat ook een mooi contrast op.’

De figuren lijken Griekse wijsgeren of figuren uit de klassieke schilderkunst, de interpretatie wordt gevoed door de klassiek vakkundige schildering. En daarbij, de poses en het type model lijken te verwijzen naar Bijbelse of mythologische verhalen. Maar Roderick is resoluut ‘Ik zoek alleen de kluizenaar.’

‘Met de oude naakte mannen was ik op een gegeven moment weer even klaar en nu ben ik bezig met een serie portretten van gearresteerde mensen. Die foto’s vind ik weer online.’ ‘Bijzonder zo iemand die is gearresteerd, duidelijk nog volledig onder invloed en dan gekleed in zo een uitbundige Hawaiiaanse blouse. Een fantastisch onderwerp om te schilderen; de kleuren, de blouse en de stofuitdrukking.’

‘Meestal teken ik op het doek en schilder daaroverheen. Daarna komt de onderschildering, ik werk laag over laag. Roderick ontwikkelt zich verder, probeert allerlei technieken uit, leest boeken over schildertechniek.
‘Dan kom je toch uit bij de systematische aanpak van de oude meesters. Eerst de opzet in licht en donker en dan pas de kleurlagen. Uiteindelijk ontstaat dat wat ik zocht, wat ik wil.’

In tegenstelling tot zijn eerdere werk, de inkttekeningen, maakt hij nu kleine portretten met veel kleur. ‘Kleur is vooral zoeken en kijken of je dingen in balans kan houden. Bijvoorbeeld die vogeltjes, daar heb ik heel bewust de juiste tint moeten zoeken.’
En de toekomst? ‘Ik ben bezig in mijn hoofd met grote schilderijen, portretten van naakte, geleefde in zichzelf gekeerde mannen.’ Ten voeten uit, dat belooft wat.  

___________________________________________________________________________

Www.rodericklaperdix.nl

___________________________________________________________________________