Atelierbezoek Jasper Hagenaar – De impact van nostalgie

Door Cathelijne Dapiran

Vervreemdende objecten of details, sterk uitgelicht met een grote rol voor de schaduwen. Kleuren die doen denken aan vervlogen tijden. De schilderijen van Jasper Hagenaar rakelen altijd veel vragen op en intrigeren mij al geruime tijd. Hoe komt zijn onderwerpkeuze tot stand? Hoe gaat hij te werk? Ik vroeg het Jasper, die in Utrecht woont en werkt, tijdens een atelierbezoek.

In zijn hoge en lichte atelier hangen meerdere kleine schilderijen aan beide zijden. Ik heb geluk dat er zoveel te zien is in zijn atelier, want even na het atelierbezoek start zijn solotentoonstelling in zijn vaste galerie Althuis Hofland Fine Arts en niet ver daarna ook een solo in het Centraal Museum. Na een lang corona-anderhalf-jaar, waarin hij veel heeft kunnen schilderen, gaat het presenteren aan de buitenwereld nu weer vol van start.

Jasper studeerde een jaar geschiedenis. Het ging hem om de romantiek van de geschiedenis, het ontdekken van vervlogen tijden, maar daar was in werkelijkheid weinig ruimte voor door de nadruk op literatuurstudie. Hij ging naar de academie van beeldende vorming in Tilburg in 2000 en werd in 2004-2005 geselecteerd voor de prestigieuze Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. In tegenstelling tot wat hem werd geleerd om juist op groot formaat, pasteus en abstract te schilderen, koos hij voor figuratie en sinds de laatste 10 jaar ook om op klein formaat te werken. Kleine werken nodigen je uit om dichterbij te komen. Hierdoor wordt de ervaring intiemer en de impact groter, aldus Jasper.

Op de Rijksakademie werd hem geadviseerd het aquarelleren weer op te pakken. Een techniek die hem van jongs af aan al goed lag. Dit bracht hem tot zijn huidige, ietwat ‘schrale’ schildertechniek bestaand uit (semi)transparante, dunne lagen waterige verf. Jasper schildert ook snel. In zo’n twee dagen heeft hij een werk op paneel of doek gezet. Van dichtbij zie je zijn losse toets, vegen en in het wit van de voorstelling schijnt de ondergrond van het paneel door. Maar zeker niet elk doek haalt de eindstreep en de voorbereidingen voorafgaand aan het schilderen zelf kosten vele malen meer tijd. Hij bouwt de objecten die hij schildert geregeld na in klei of ander materiaal, richt hier sterke bouwlampen op en fotografeert dit tafereel. Deze foto’s dienen als directe referentie voor zijn schilderijen.

De kracht van zijn werken zit in de ijzersterke atmosferen of stemmingen die hij weet te vangen. De keuze voor zijn onderwerpen, de kleuren, het licht en de schaduwen, de afzondering van zijn objecten of de afsnijdingen geven zijn schilderijen een gevoel mee dat er meer moet zijn buiten de randen van het paneel. Hij maakt geen schilderijen die verhalen vertellen, maar schilderijen die verhalen oproepen.

Hij werkt veelal in series. Zo zijn er de series van de vitrines en de vazen. Voor zijn tentoonstelling in het Centraal Museum onderzocht Jasper de collectie van het museum en dan met name die van de modernisten en de nostalgie die daar omheen hangt. Vazen van Mobach, sculpturen van Jo Uiterwaal, stofontwerpen van Benno Premsela, werken op papier van Andor Weininger. Sculpturen bouwt hij na om vervolgens te fotograferen en na te schilderen. En hij bouwt enkele reliëfs die hij ook in het museum presenteert. Als piepkleine miniatuurtjes zag ik de geselecteerde werken voor het museum terug in een maquette die hij in zijn atelier had staan.

Onderwerpen komen vaak per toeval op zijn pad. “Vaak ontstaat mijn werk uit iets dat ik lees, zie of tegenkom wat op de een of andere manier blijft hangen. Soms weet je heel concreet wat het is en soms weet je dat niet helemaal. Dan kan een foto die ik eerder heb gemaakt soms jaren later ineens terugkomen in mijn werk.” Zo vormden oude dia’s van een familielid de inspiratie voor werken met tropische bloemen en planten tegen een nachtelijke achtergrond. Samen met schilderijen van hangende citroenen en perziken aan een boom, details van stoffen met prints van palmbomen en palmtakken, weet hij een zwoele zomeravond te vangen uit vervlogen tijden toen MTV herhaaldelijk ‘Peaches’ van The Presidents of the United States en ‘Don’t speak’ van No Doubt afspeelde. Een sfeer die blijft hangen, net als de muziek.

Het werk van Jasper Hagenaar is nu te zien bij:

Althuis Hofland Fine Arts, ‘Jasper Hagenaar – Botanical Interlude’ – 3 september t/m 2 oktober 2021.

Centraal Museum, ‘Utrecht Lokaal: Jasper Hagenaar’, 18 september t/m 28 november 2021.

________________________________________________________________________