Op weg naar een nieuw seizoen – Spring Musings & Muddy Feet in galerie Sanaa
Door Anna van Suchtelen
Vandaag is het 1 april. Lente. Zo voelt het bepaald niet, als ik op de fiets zit op weg naar Sanaa. Ik trap tegen ijskoude regenstriemen op, paraplu in één hand, de andere aan het stuur, op de rem om de binnenstebuiten gewaaide paraplu terug te klappen, april doet wat hij wil. Drijfnat fiets ik de Jansdam in, aangetrokken door een poëtische titel: Spring Musings & Muddy Feet. In de etalage van de galerie zie ik eieren die ruimschoots de grootte van het gemiddelde paasei overstijgen. Het lijkt of ze op pad gaan: waar zijn ze naar op weg? Nieuwsgierig open ik de deur.
Priesteres
Binnen schud ik me uit als een natte hond, de paraplu krijgt een plek en ik duik de lente in. Een kleurexplosie van schilderijen, tekeningen en sculpturen. Ik volg de eieren, ze gaan de hoek om bij een wandschildering: een eigele cirkel van uitwaaierende benen. Zo’n cirkel ken ik uit Sicilië: een triskelion, een Oudgrieks symbool van drie benen die, hoe je de cirkel ook draait, nooit zullen knielen. Een symbool van onverzettelijkheid en vrijheidszin. Kunstenaar Jeanine Vloemans heeft hier vrouwenbenen van gemaakt, veel meer dan drie, haar zonnegodin verspreidt warmte. Bij de cirkel hangt een schilderij van een vogelfiguur. Het is de priesteres Völva, zij kan in een vogel veranderen en al vliegend boven het land in de toekomst kijken. Zij staat met haar vleugels natuurlijk ook voor vrijheid. En voor vruchtbaarheid: de eieren zijn door haar gelegd.
Verderop zie ik Vloemans’ Fontein des levens, ernaast kleine doeken met daarop mensfiguren en symbolen die doen denken aan initiatieriten. Dan volgen schilderijen van Donglai Meng: ook in haar werk krijgt de mens – die verder in de tentoonstelling afwezig blijft – een plek. Hoewel, mens? De figuren van Donglai Meng hebben menselijke gezichten, maar het zijn dierlijke schepsels, wezens uit dromen. Vriendelijke snuitjes, harige pootjes, half paard half jongetje, maar ondertussen. Er sluimert van alles onder de vrolijke oppervlakte. Monstertjes zijn het. Mythologische wezens die leven op de grens van je bewustzijn en je onderbewustzijn. In een schilderij staat een gans aan de waterkant, de monstertjes zie ik weerspiegeld in het water. De titel: Crime in progress. Dacht ik het niet. ‘April is the cruellest month’, om maar eens die beruchte dichtregel over de maand die vandaag van start gaat van stal te halen. De opening van T.S. Eliot’s The Waste Land.
Over mooie titels gesproken: de titels hier zijn opvallend sterk. De tekeningenserie van Sabina Timmermans heet Caressing and Colliding – Sharing the land, een houtskool-lijnenspel van boomwortels waarin je vrouwelijke lichaamsvormen kunt zien, vogelnesten, veren, gemberwortels, knoesten en wat ook maar. Timmermans is de enige kunstenaar die geen kleur gebruikt, maar net als alle anderen verbeeldt ze het ontluiken van de natuur. En neem de titels van Jessica Skowroneck: die bieden een kijkje achter het oppervlak van haar schilderijen. Als curator zocht zij collega’s om met hen een wereld te creëren van onder- en bovengronds, van uitbotten en de terugkomst van kleur. Samen maakten zij een lente-tentoonstelling, en dan niet een lente van de zoetsappige soort.
Lenteoffer
Skowroneck luisterde tijdens het schilderen naar Le sacre du Printemps van Igor Stravinsky: dit muziek- en balletstuk ging exact honderd jaar geleden in première, in de lente van 1913. Het wild-ritmische stampen van de dansers naar een climax, het lenteoffer, leidde tot vechtpartijen in de zaal, het publiek stond op zijn kop. Niks lieflijk. Niks geen vrolijk Pasen en eitjes zoeken in de tuin. Kracht, energie, een explosie van levenslust in de nabijheid van de dood. De titels van Skowronecks landschappen suggereren hele werelden achter haar verfstreken. Haar liefde voor de natuur ontstond in Zweden, waar ze opgroeide aan de bosgrens. Bij haar geen mensen of wezens: het bos is haar habitat. Ze zoekt het grensgebied op tussen realiteit en verbeelding. Haar nieuwste werk Between here and there (I suggest you remove your shoes) vormt een poort: de kijker staat op het punt om vanuit de galerie het ‘daar’ binnen te stappen, de fictie in.
Bij Sanne Bax zijn het bomen die haar werk bevolken. Bepakt met rugzak trok zij door Californië, in de Mojavewoestijn sliep ze onder de bomen die regelrecht uit het werk van Dr. Seuss zijn gewandeld, en nu sta ik oog in oog met haar schapenwollen sculpturen. Bax bewerkt haar wol zelf, spinnen, kleuren, tuffen, hele dagen zit ze achter het spinnenwiel. Het resultaat is de installatie Joshua Trees, waar de bezoeker doorheen kan wandelen. Aan de muur hangen de Walking Lines, wellicht gebaseerd op het spoor dat zij trok door de woestijn. De grillige vormen van de woestijnbomen associeer je ook al niet direct met een lieflijk voorjaarsontluiken, op deze plek wordt de lente in al haar veelzijdigheid en gelaagdheid gevierd.
De kleuren zijn een feest, ze zorgen voor samenhang tussen de werken. De woldraden van Baxs reuzen-yucca’s wijzen als vingers naar de doeken van Bart Kok, wiens kleuren schreeuwen om aandacht: waar blijft die lente nou? En door naar Skowroneck, wier kleurgebruik samensmelt met de wollen bomen, haar werk wijst naar buurvrouw Timmermans en die weer door naar Vloemans en Meng, het lijkt dat spelletje wel: je fluistert een woord naar je buur die het weer door fluistert en de woorden verdraaien maar verbinden ook alles en iedereen, bij de benenmuurschildering is de cirkel rond.
De ruimte van de galerie werd tijdens mijn bezoek een wandelgebied, ik liep er op de grens van realiteit en fantasie, langs mythen en verhalen, met de lente in zicht. Völva’s eieren wijzen mij de weg naar de uitgang, ik pak mijn druipende paraplu en wandel de straat op. Het is gestopt met regenen.
Spring Musings & Muddy Feet
Sanne Bax, Bart Kok, Donglai Meng, Jessica Skowroneck, Sabina Timmermans, Jeanine Vloemans
curator: Jessica Skowroneck i.s.m. galerie Sanaa
Galerie Sanaa
25 maart – 6 mei 2023
www.galeriesanaa.nl
Artist talk Spring Musings & Muddy feet: vrijdag 21 april om 20.00 uur
Esther van Rosmalen (schrijver over kunstenaarsgesprekken) gaat in gesprek met Sanne Bax, Sabina Timmermans en Jessica Skowroneck. Toegang is vrij.
Anna van Suchtelen is kunstenaar en schrijver. Deze zomer verschijnt haar roman Helenka: pionier tussen wetenschappers en vrijheidsstrijders. Tekst en verhalen spelen een cruciale rol in haar beeldend werk, dat bestaat uit installaties, audio en film, grafiek en publicaties. Haar projecten, vaak context-gerelateerd en interactief, onderzoeken de zintuigen, geheugen en tijd. Haar werkruimte, Studio Ab, bevindt zich in een voormalig klooster op de Abstederdijk.
www.annavansuchtelen.com